Ես բնակվում եմ Երեվան քաղաքի հարավ-արևմտյան թաղամասում, բայց այս պահին Տավուշի մարզի Արճիս գյուղում եմ: Ուզում եմ պատմել իմ գյուղի մասին: Ես հաճախ եմ հյուր գալիս, որովհետև այստեղ են ապրում իմ տատիկն ու պապիկը: Արճիսը Երևանից հեռու է մոտ 200 կիլոմետր: Փոքրիկ ու գեղեցիկ գյուղ է, հարուստ անտառներով, սարերով ու ձորերով պատված:

Գյուղը հին է, դարերի պատմություն ունի, իսկ պապիկիս տունը 100 տարուց ավել է, ինչ կառուցված է: Գյուղի կենտրոնում կա հուշարձան՝ նվիրված պատերազմի զոհերին: Կա նաև գեղեցիկ խաչքար, մի եկեղեցի, որը կիսաքանդ է:

• 

• 

• 

• 

1)Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 10 է, թերի քանորդը՝ 7,

մնացորդը՝ 4։

74

2)Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 21 է, թերի քանորդը՝ 5,

մնացորդը՝ 11։

116

3)Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 17 է, թերի քանորդը՝ 2,

մնացորդը՝ 5։

39

4)Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 101 է, թերի քանորդը՝ 7,

մնացորդը՝ 2։

75

5) Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 53 է, թերի քանորդը՝ 3,

մնացորդը՝ 25։

159

6) Ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական թիվը

5-ի բաժանելիս։

4

7)Ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական թիվը

19-ի բաժանելիս։

18

8)Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը բաժանվում է 5-ի և 10-ի։

10

9)Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը 5-ի և 10-ի բաժանելիս ստանում ենք 2 մնացորդ։

12

10)Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը բաժանվում է 9-ի և 6-ի։

18

10)Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը 9-ի և 6-ի բաժանելիս ստանում ենք 4

մնացորդ։

22

Из школы, у товарища, в пенале, с завода, без пальто;

  над березой, по Москве, у медведя, про лисицу, для посуды;

  об отце, у картины, из магазина, с тетрадью, за ягодами, под осиной;

  в субботу, в феврале, для коровы, на дорогу, до октября, без сахара.

Я иду из школы без пальто.

В субботу идем в лес за ягодами.

В феврале мой день рождения.

Я тихо иду по тропе. Я наблюдаю за жизнью в лесу. Вот с дерева на дерево прыгнула белка. над елью кружили клесты. Дятел стучал по коре сосны. В дупле дуба гнездо для совы. под землей у березы нора  крота.

Մնացորդով     բաժանում

Եթե  մի   թիվը    ամբողջությամբ   չի  բաժանվում մեկ այլ  բնական թվի վրա, ապա   արդյունքում   ստանում ենք թերի քանորդ ու մնացորդ։

Բաժանելի։ բաժանարար=թերի քանորդ(մնացորդ)

Բաժանելի=բաժանարար ‧ թերի քանորդ+մնացորդ

Բաժանարար=(Բաժանելի-մնացորդ)։թերի քանորդ

Օրինակ՝ 17։5=3(2մն․), 17-ը բաժանելին է, 5-ը՝ բաժանարար, 3-ը՝ թերի քանորդ, իսկ 2-ը՝ մնացորդ։

Բաժանելին՝ 17=5‧3+2

Բաժանարարը՝ 5=(17-2):3

Բաժանման արդյունքում ստացված մնացորդը միշտ փոքր է այն բնական թվից, որի վրա թիվը բաժանել ենք։

Օրինակ՝ բնական թիվը 5-ի բաժանելիս կարող ենք ստանալ 1, 2, 3 կամ 4 մնացորդները։

Օրինակ՝

–	3	4	7						3	4	։	7	=	4	(6մն․)
	2	8	4
		6մն․		Ստուգում՝	3	4	=	7	‧	4	+6

1. Սիրելի սովորողներ,  կատարե՛ք   մնացորդով   բաժանում  ու  ստուգում։

830։6

8	3	0		6					8	3	0	:	6	=	138	2մն.
138				0
									8	3	0	=	6	X	138	+2

 930։47

9`	3	0	47					9	3	0	:	4	7	=	19	37մն
4	7		19
4	6`	0						1	9	x	4	7	+	3	7	=930
4	2	3
	3	7

 690։8

6	9	0	8					6	9	0	:	8	=	8	6	Մն2
6	4		86
	5	0
	4	8						8	x	8	6	+	2	=	6	90
		2

 964:450

9	6	4	4	5	0		9	6	4	:	4	5	0	=	2	մն64
			2
9	0	0					2	x	4	5	0	+	6	4	=	964
	6	4

 810:35

8	1	0	3	5			8	1	0	:	3	5	=	2	3	մն5
			2	3
7	0						2	3	x	3	5	+	5	=	8	10
1	1`	0
1	0	5
		5

 3504:7

3	5	0	4	7				3	5	0	4	:	7	=	500	Մն4
				5	0	0
3	5							5	0	0	x	7	+	4	=	3504
			4

290:14

2	9	0	2	4				2	9	0	:	1	4	=	20	Մն10
2	8		2	0
		1	0					2	0	x	2	4	+	1	0	=290

308:18

3`	0	8	1	8				3	0	8	:	1	8	=	17	2մն
1	8		1	7
	1	0						1	7	x	1	8	+	2	=	308
1	2	8
1	2	6
		2

409:6

4	0	9	6					4	0	9	:	6	=	6	8	մն1
3	6		6	8
	4	9						6	8	x	6	+	1	=4	0	9
	4	8
		1

• Քանի՞ մետր բարձրության վրա է գտնեվում Չարենցի կամար հուշարձանը, եթե  նրա բարձրությունը՝ մետրով արտահայտված,   հավասար է 5-ի  եռապատիկի և ամենափոքր եռանիշ թվի արտադրյալին։  Այժմ այդ բարձրությունն արտահայտել կիլոմետրով ու մետրով։

1 կմ 500 մ:

• Ռաֆայել  Իսրայելյանը  Չարենցի կամար հուշարձանը  կառուցել է 1957 թվականին։

• Քանի՞ տարի  է  անցել Չարենցի կամար հուշարձանը  կառուցումից։

63

• Քանի՞ տասնյակ  է  անցել Չարենցի կամար հուշարձանը  կառուցումից։
• 6

Հայկ  նահապետի ծոռ Գեղամը Գառնու ամրոցը  հիմնադրվել է մ.թ.ա. 2166 թ-ին:  Որքա՞ն ժամանակ է անցել  հիմնադրումից։

4186

Գառնիի հեթանոսական տաճարը (ենթադրաբար) կառուցվել է մ.թ. 77 թվականին: Այն գտնվում է Հայաստանի Կոտայքի մարզում՝ Ազատ գետի ձախ ափին: Տաճարը նվիրված էր Միհր Աստծուն՝ հայոց դիցարանում լույսի և արևի աստվածը:

• Քանի՞ տարի  առաջ է կառուցվել Գառնու հեթանոսական   տաճարը։

1943

• Քանի՞ դար   առաջ է կառուցվել Գառնու հեթանոսական   տաճարը։

19

• Գառնու հեթանոսական   տաճարի կառուցումից  քանի՞ տարի հետո Հայաստանում ընդունվեց քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն։

224

• Գառնու տաճարի հյուսիսային ճակատը ի՞նչ երկարաչափական պատկերի տեք ունեցող ճակտոն ունի։

Տաճարը կառուցված է մոխրագույն բազալտից: Այն կանգնած է իոնական կարգի 6.54 մետր բարձրության սյուների վրա, որոնց քանակը  հավասար է 4-ի վեցապատիկին։  

• Քանի՞ սյան վրա է կանգնած տաճարը։

24

Տաճարի սանդուղքն ունի ինը 30 սանտիմետր բարձրություն ունեցող աստիճաններ:

Տաճարի սանդուղքն ունի 3-ի եռապատիկ հատ  30  սանտիմետր բարձրություն ունեցող աստիճաններ: 

• Տաճարի  սանդուղքը քանի՞ աստիճանից է բաղկացած :

9

Համալիրը կառուցվել է բարձր հրվարդանի վրա և երկու կողմերից պաշտպանված է ուղղաձիգ ժայռերով,  որոնց բարձրությունը՝ մետրով արտահայտված, հավասար է ամենափոքր եռանիշ թվին,  որոնք միանում են 18-ի տասնապատիկ  մետր երկարությամբ պարսպապատով:

• Քանի՞ մետր է ուղղաձիգ ժայռերի բարձրությունը։
• 100
• Քանի՞ մետր է պարսպի երկարությունը։
• 180

• Գեղարդավանքը  հիմնադրվել է IV դարի սզբին։
• Քանի՞ դար է անցել նրա նրա հիմնադրման ժամանկից։
• 17

Քրիստոսի ծննդյան տարին համարում ենք 1 թվականը և տարիների, դարերի հաշվարկները կատարում  ենք սկսելով 1 թվականից։

Հայերը քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունել են 301 թվականին։ Դա Քրիստոսի ծննդից քանի՞ տարի հետո է տեղի ունեցել։

300

• Քանի՞ տարի է անցել Քրիստոսի ծննդից հետո։

2019

• Այժմ ո՞ր դարն է։ Գրել  հռոմեկան  թվերով։
• XXI

Շարժման խնդիր

Սովորողները Մայր դպրոցի կայանատեղից դուրս եկան ժամը 10։10-ին   և  Գառնիի տաճար  հասան ժամը 10։56-ին։ Որքա՞ն էր  երթուղայինի միջին արագությունը, եթե  նրանց միջև հեռավորությունը  46 կմ էր։

1 կմ/րոպե

1. Եթե Դավիթի մտապահած թիվը քառապատկենք ու արդյունքից հանենք ամենափոքր երկնիշ թվի եռապատիկը, ապա կստանանք  50։ Գտե՛ք  Դավիթի մտապահված  թիվը։

20

1. Եթե Էվայի մտապահած թվի կրկնապատիկից հանենք 5, արդյունքը բաժանենք 5-ի, ապա կստանանք 11։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Էվան։

30

1. Ո՞ր թիվն է մտապահել Սուսաննան, եթե նրա մտապահած թիվը հնգապատկենք,  արդյունքը փոքրացնենք  10 անգամ,   ապա կստանանք 15։

30

1. Եթե Արամի մտապահած թիվը բազմապատկենք 7-ով և արդյունքից հանենք 20, ապա կստանանք 260։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Արամը։

40

1. Սիրելի սովորողներ, այժմ կազմեք վերջից լուծվող խնդիրներ։
2. Քանի՞ բաժանարար ունի 40-ը։

1, 2, 4, 5, 8, 10, 20, 40:

1. Քանի՞ բաժանարար ունի 32-ը։

1, 2, 4, 8, 16, 32:

1. Քանի՞ բաժանարար ունի 12-ը։

1, 2, 3, 4, 6, 12:

1. Քանի՞ բաժանարար ունի 24-ը։

1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24:

1. Գտիր 34 թվի ամենամեծ ու ամենափոքր բաժանարարների գումարը։

35

1. Գտիր 65 թվի ամենամեծ ու ամենափոքր բաժանարարների գումարը։

66